Tegenwoordig wordt al dan niet vanuit complotkringen wel naar voren gebracht dat de aarde plat is of dat zou kunnen zijn. De uit Sneek afkomstige koperslager en pseudowetenschapper Klaas Dijkstra (1895-1969) is in de vorige eeuw ervan overtuigd dat de aarde plat is. Degene die dat denkt en verkondigt wordt een morosoof genoemd.
Tussen 1910 en 1915 begint Dijkstra als koperslager in de Waterpoortstad met het ciseleren van landschappen in koper en zilver, die op sigarendozen zijn bevestigd. Ciseleren is het aanbrengen van reliëfversieringen in metaal. Dijkstra leert deze vaardigheid van de in Sneek bekende zilversmid Thijs de Haas.
Dijkstra’s bedrijf telt op een bepaald moment 22 werknemers, onder wie zijn vader, zusters en broers Piet en Sander. Door de economische crisis in de jaren dertig vallen de resultaten tegen. In 1937 nemen Piet en Sander het bedrijf in afgeslankte vorm van Klaas over.
In 1931 begint amateurwetenschapper Dijkstra in Sneek met onderzoek. En zestien jaar later, in 1947, verkondigt hij in zijn nieuwe woonplaats Hilversum dat er niet sprake kan zijn van een aardbol.
De Aarde is volgens hem een platte ronde schijf met een verhoogde rand met ijs. Deze ijsrand is volgens Dijkstra hetzelfde als wat de zuidpool genoemd wordt, als men erin zou slagen om over deze rand te klimmen, dan valt men in de ruimte. Dijkstra noemt de zuidpool de “zone der apathie”, de wereld houdt daar op, de lucht is ijl en het kompas werkt er niet meer. De noordpool ligt in het middelpunt van Dijkstra’s platte Aarde. (bron: Wikipedia, zie verder onder, WD)
In Pleidooi voor de platte aarde, een uitgave uit 1963, beweert Dijkstra zelfs dat hij contact heeft met buitenaardse wezens. En zijn opvattingen over een platte aardbol worden evenmin serieus genomen, schrijft de LC op 20 maart 1965: Hier en daar klonk zelfs hoongelach. Er werd de spot gedreven met zijn theorie. Maar Klaas Dijkstra liet zich daardoor niet uit het veld slaan. Nadat de oud-Sneeker in 1968 foto’s krijgt te zien van Apollo-ruimtevluchten, blijft hij – nog – stug volhouden dat de aarde plat is.
Niemand minder dan Godfried Bomans schrijft het voorwoord van Is de aarde rond?, een publicatie van Dijkstra uit 1955. De volgende woorden van Bomans daarover zijn ongetwijfeld doordrenkt met humor:
De wereld dankt uitsluitend zijn vooruitgang aan eigenwijze mensen. Klaas Dijkstra is misschien geen Einstein, Newton of Galilei. Maar hij werd wel uit hun hout gesneden. Ik sta achter hem: rond, vierkant of plat.
Door de hedendaagse pers wordt iemand als Klaas Dijkstra neergesabeld. In vroeger dagen wordt het verhaal van de pseudowetenschapper Dijkstra evenmin geaccepteerd, maar is zijn bijdrage ook een glimlach waard.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klaas_Dijkstra
Leeuwarder Courant, 20 maart 1965: https://www.dekrantvantoen.nl//vw/article.do?code=LC&date=19650320&id=LC-19650320-25003
Leeuwarder Courant, 4 juni 1969:
https://www.dekrantvantoen.nl//vw/article.do?code=LC&date=19690604&id=LC-19690604-1007