Categorieën
Blik op Bolsward Bolsward Cultuur Geschiedenis Godsdienst

Pater Brugman en zijn rol bij de stadsrechten van Bolsward (1)

Maar al te vaak wordt, wanneer het over de geschiedenis van Bolsward gaat, de rol van Pater Brugman bij het tot stand komen van het stadboek van 1455 behoorlijk overdreven. Eigenlijk zijn pas de laatste decennia door historici duidelijke vraagtekens gezet bij de invloed die deze geestelijke zou hebben gehad op het boek dat symbool zou staan voor het officieel erkennen van de Friese plaats Bolsward als stad. Uit recente litteratuur blijkt dat de rol praktisch nihil is geweest. De bronnen vermeld ik onderaan het eindartikel.

Introductie

Bolsward kende een honderd jaar geleden, passend bij een verzuilde stad, diverse woningbouwverenigingen, waaronder de katholieke woningbouwvereniging Sint Joseph. Deze bouwde ook woningen in de zich snel uitbreidende wijk Plan Zuid (in de volksmond later het Rooie Dorp genoemd, naar de overheersende kleur van dakpannen en metselstenen). Ze deed het verzoek aan de gemeente om een bepaalde straat in Zuid, waarvan de woningen door deze vereniging werden gebouwd, de Pater Brugmanstraat te noemen. De gemeenteraad ging daarmee akkoord, waardoor op 17 maart 1921 een straat, met een brede groenstrook in het midden, tussen de Hid Herostraat en de Pieter Coopmansstraat zo werd genoemd.

Dré van der Werf, oud-leraar Jan Brugman College, speelt Jan Brugman in 2005 in de Vierschaar van het Bolswarder stadhuis. © Willem Haanstra

Deze naamgeving zal in 1924, na verlenging van de straat, ook gaan gelden voor het gedeelte tot aan de zuidelijke rand van de stad (nu Burgemeester Praamsmalaan) en in 1947 wordt deze naam vervolgens ook nog aan het noordelijke stuk, tot aan de Parkstraat, gegeven, waarmee een tamelijk lange straat naar een laatmiddeleeuwse geestelijke was vernoemd. De vraag komt op waarom dat gebeurde, en ook waarom vervolgens in het laatste kwart van de 20e eeuw een school voor r.k. voortgezet onderwijs, tijdelijk, het Jan Brugman College zou gaan heten (eerst r.k. HBS Sint Martinus, nu, na de Titus Brandsma Scholengemeenschap, het Marne College).

Ruime aandacht in Bolsward dus voor een 15e eeuwse pater. Maar, wie was die man eigenlijk en wat had hij met Bolsward te maken? In deel 2 een schets van zijn levensloop en een toelichting op ‘praten als Brugman’.

© Willem Haanstra