Mark Rutte liet de afgelopen dagen politieke tactiek op het hoogste niveau zien. Hij stapte afgelopen vrijdagavond goedgemutst het weekeinde in, nadat het kabinet was gevallen. Kaag (D66), Hoekstra (CDA) en Schouten (CU) verschenen beteuterd voor de televisiecamera, onder meer die van RTL4.
Omrop Fryslân zaterdag 8 juli
Op bovenstaand medium verkondigt landbouwminister Piet Adema dat hij met name de ‘harde onderhandelingstactiek van Mark Rutte’ als onnodig heeft ervaren.
Adema weet dat de politiek een hard vak is en met name als het om cruciale thema’s gaat. Rutte stond met betrekking tot het asieldossier onder druk van zijn achterban. Op VVD-partijcongressen van 19 november 2022 en 3 juni 2023 was dat manifest. Vanuit dit perspectief was zijn harde opstelling gerechtvaardigd.
NRC zaterdag 8 juli
CDA-fractieleider Pieter Heerma vertelt op vrijdagavond in Nieuwsuur dat Rutte ‘roekeloze politiek’ bedreef toen hij vrijdag dreigde met ‘stemmingen in de ministerraad’, aldus NRC.
In deze krant staat ook dat CDA-leider en vicepremier Wopke Hoekstra het niet vindt uit te leggen dat de verschillen van inzicht niet waren op te lossen. ‘Hij had zelf nog door willen praten over een oplossing, zei hij na afloop van de extra ministerraad vrijdagavond’, schrijft NRC.
Heerma en Hoekstra hebben van het CDA een onzekere factor in het kabinet gemaakt, waar Rutte niets aan kon doen. Op vrijdag 19 augustus 2022 liet Hoekstra in het AD weten dat 2030 als streefjaar ter vermindering van stikstof voor het CDA geen vaststaand gegeven is. En dan het zogenaamde heronderhandelen, nadat het CDA zwaar verloor met de Statenverkiezingen van medio maart 2023. De weifelende en almaar tijdrekkende Hoekstra hebben Rutte’s innerlijke motivatie gesterkt om zijn kabinet voor het zomerreces te doen stranden, waardoor dat merkwaardige heronderhandelen overbodig werd.
NOS zondag 9 juli
Het duo Jesse Klaver (GroenLinks) en Attje Kuiken (PvdA) willen dat Rutte onmiddellijk weggaat en hebben daarvoor een motie van wantrouwen in petto. Die trekken ze in, nadat Rutte op maandagochtend 10 juli zijn vertrek uit de politiek aankondigt.
Klaver en Kuiken laten een bedenkelijk niveau van opportunisme zien: iemand beentje willen lichten die zelfstandig een eind aan zijn eigen kabinet maakt. En het duo trekt na het aangekondigde afscheid van Rutte, de motie weer in. Als Klaver en Kuiken volgens een gemeenschappelijke lijst en een identiek programma de verkiezingscampagne ingaan, kunnen we meer van deze strapatsen verwachten. Politiek spel van laag allooi.
RTL Nieuws maandag 10 juli 2023
Dit medium schrijft dat D66-leider Kaag een telefoontje pleegt met Rutte voor het Kamerdebat van maandagochtend met de mededeling ‘dat haar fractie mogelijk een motie van wantrouwen tegen’ hem wil steunen. Op dat moment weet Kaag nog niet van Rutte’s aankondiging dat hij uit de politiek gaat vertrekken.
Deze handelwijze van Kaag is schurftig. Als de motie met behulp van D66 was aangenomen, was zij in aanmerking gekomen om het premierschap op zich te nemen. Het wantrouwen tussen D66 en VVD blijft nog wel even en is gecreëerd door eerstgenoemde partij.
Tenslotte
Rutte heeft het politieke schaakspel perfect gespeeld en zijn opponenten schaakmat gezet. Het doet me denken aan de hoogtijdagen van Lubbers.
Lubbers was in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw het slimste jochie van de klas. Rutte is dat nu.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen: