Door LTO Nederland
Op 27 juli 2025 sloten de Europese Unie en de Verenigde Staten een verdrag over hun handelsrelaties. Nu, vier dagen later, ontbreekt nog veel informatie over wat er feitelijk is afgesproken. Iedere dag komen nieuwe details naar buiten. Op 1 augustus 2025 willen de EU en VS de overeenkomst definitief tekenen, want dat is de deadline waarop Trump dreigt met 30% importheffingen op Europese producten. LTO verwacht dat de tekst van het verdrag dus later deze of volgende week naar buiten komt. In deze update geven we een tussentijdse samenvatting van wat op dit moment (31 juli) bekend is over de gevolgen van het handelsakkoord voor de Europese en Nederlandse land- en tuinbouw.
Beperkt agrarisch exportbelang
De Nederlandse jaarlijkse export van land- en tuinbouwproducten naar de Verenigde Staten schommelt rond 3 miljard euro. In de top-10 van Nederlandse exportbestemmingen staan de VS op plaats 8 (de top-5 bestaat uit Duitsland, België, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië). Naast kassen en machines, dranken (bier, jenever) zijn de belangrijkste producten: zaaizaad, sierteeltproducten (bloembollen, snijgroen), kaas, champignons (conserven) en een klein volume groenten (paprika, uien), vlees en aardappelproducten.
De totale bruto export van Nederlandse land- en tuinbouwproducten bedroeg in 2024 128,9 miljard euro, aldus Wageningse onderzoekers en het CBS. De Nederlandse economie verdiende in 2024 47,4 miljard euro aan de export van land- en tuinbouwproducten, waarvan 42,3 miljard euro dankzij export van producten van Nederlandse makelij. Er is dus sprake van een beperkt exportbelang.
Amerikaanse importheffing 15%
Trump dreigde met eenzijdige importheffingen van 30%, – en laste vervolgens een pauze in waarin 10% gold. Europa wilde graag ‘zero for zero’, dus wederzijds geen importheffingen. De uitkomst is nu een eenzijdige importheffing vanuit de VS van 15%. Dat is niet fraai, maar het had erger kunnen uitpakken. Bovendien is dit de enige importheffing; die komt niet bovenop reeds bestaande heffingen. Voor onze Goudse en Edammer kaas, waar nu al een importtarief van 15% gold, verandert er dus niets. In ieder geval: op dit moment. Maar voor andere producten, zoals bloembollen en snijbloemen, betekent het een toename. Dit is pijnlijk, maar exporteurs zullen proberen de pijn te verleggen naar de eindafnemers, die immers hoogwaardige Nederlandse producten zoals kaas en tulpen willen hebben. Ondernemers zullen nu bovendien in staat zijn beter te anticiperen op de situatie bij het maken van afspraken met hun Amerikaanse handelspartners. Stabiliteit: dat is het woord dat de EU deze dagen veel gebruikt.
Helaas blijft de VS bij een importheffing van 50% op staal, aluminium en koper, hetgeen grote impact heeft op bijvoorbeeld kassenbouwers en andere exporteurs.
De EU biedt aan om op grote schaal in de VS te investeren: inkoop van 700 miljard euro aan energie (LNG, olie, kernenergie) t/m 2028, 600 miljard euro aan private investeringen en inkoop van defensiemateriaal. Diverse experts hebben reeds opgemerkt dat deze investeringen voor een groot deel afhangen van de private sector. Maar met dit bod, is er voorlopig sprake van rust in de relaties met de VS en daar gaat het om.
Dollarkoers heeft ook grote invloed op export
Belangrijk is de euro – dollar koers. Die is sinds Trump’s inauguratie in waarde gedaald van 1,02 euro naar 1,18 euro. Maar sinds de bekendmaking op 27 juli is de dollarkoers weer iets hersteld. Dat verzacht de pijn een klein beetje, op dit moment.
Voorlopig geen Europese tegenmaatregelen
Nederland importeert ook producten uit de VS, waaronder soja en maïs. Beide producten staan op een Europese lijst van tegenmaatregelen van in totaal 93 miljard euro aan importwaarde. Er zou op veel Amerikaanse producten 25 of 30% importheffing komen. De EU wilde deze maatregelen op 7 augustus invoeren, maar gaat dit nu tot nader order uitstellen. Dit is een opluchting voor de Nederlandse veehouderij, die anders geconfronteerd zou worden met hogere kosten voor veevoeringrediënten of een inspanning om de producten elders (Brazilië, Oekraïne) te gaan inkopen.
Vrijhandel voor sommige producten?
Op 27 juli zei Ursula von der Leyen dat er ‘zero for zero‘ regels zouden gaan gelden voor sommige landbouwproducten. Op 29 juli maakte de Amerikaanse regering bekend met de EU samen te werken aan het ‘stroomlijnen’ van exportcertificaten. Het zou dan gaan om phytosanitaire en sanitaire voorschriften, met andere woorden: regels voor productveiligheid en plant- en diergezondheid. Hier worden varkensvlees en zuivelproducten genoemd. Uit Europese verklaringen blijkt dat men het hier nog niet volledig over eens is. In Brussel noemt men ‘niet-gevoelige producten’ zoals noten, huisdierenvoer en bisonvlees. Informeel begrijpt LTO dat de ‘gevoelige producten’ zoals pluimveevlees en rundvlees, niet meer op de agenda staan. Er is wel discussie over sterke drank (denk aan bourbon) en wijn.
Kijk verder dan de VS alleen
Het exportbelang voor Nederlandse boeren en tuinders is zoals gezegd relatief klein. Veel belangrijker wordt wat Trump afspreekt met landen waar Nederland ook een exportbelang heeft: Japan, China, Vietnam en Korea. Voorbeeld: Vietnam zou de Amerikanen vrij toegang gaan bieden tot de markt. Dat zou de positie van Nederlandse exporteurs benadelen. Maar het komt aan op de details, en die kennen we nog niet.
Ondertussen onderhandelt de Europese Commissie mede namens Nederland met handelspartners over markttoegang. Belangrijk zijn op dit moment: Indonesië, India, Filippijnen, Australië, de landen rond de Stille Oceaan en ook de Mercosur-landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay). In veel gevallen bieden deze deals kansen aan de land- en tuinbouw. De Europese Unie heeft al handelsakkoorden met landen als Canada, Mexico, Chili, Zuid Korea, Japan en Singapore. Deze hebben de Nederlandse land- en tuinbouw geen windeieren gelegd. LTO steunt in principe handelsakkoorden, tenzij er grote kwetsbare belangen spelen zoals in het geval van Mercosur (pluimveevlees, rundvlees, suiker).
Importtarieven zeggen lang niet alles
Je kan als Europese Unie handelsafspraken maken met landen als de VS, maar contingenten en importtarieven zijn niet het hele verhaal. In de land- en tuinbouw draait het om de regels voor dier- en plantgezondheid. Men noemt dit ‘SPS’: Sanitary & PhytoSanitary’ standaarden. In praktijk wordt vaak een akkoord bereikt over betere markttoegang, maar blijven grenzen toch dicht omdat er discussie is over wat exact op het exportcertificaat staat. Denk aan dierziekten als vogelgriep en varkenspest.
Europese samenwerking: niet makkelijk maar wel noodzakelijk
De Europese Unie is in samenwerking met de 27 lidstaten permanent in gesprek over SPS-issues. Soms blijkt dat de belangen van de lidstaten uiteenlopen. Net zoals in de gesprekken met de VS de belangen van Spanje, Italië en Frankrijk (olijven, wijnen) verschillen van die van Duitsland (auto’s). Je ziet dan ook vaak dat landen als de VS en China proberen de Europeanen te verdelen. Een voorbeeld is de voordeeltjes die de VS gunt aan het Verenigd Koninkrijk (10% in plaats van 15%). Maar uiteindelijk geldt voor Nederland: alleen worden we weggespeeld gezien onze grote exportbelangen, uitsluitend in Europees verband maken we een kans op de wereldmarkt.
Vervolg
De verwachting is dat de EU en de VS op 1 augustus een gezamenlijke verklaring tekenen waarin ze afspreken hun deal in detail uit te werken. Mogelijk met een overgangsperiode van zes maanden. Als dan de huidige 10% heffing blijft gelden, is weer tijd gewonnen. En dat biedt ondernemers de komende tijd enige rust en stabiliteit. We zullen jullie op of snel na 1 augustus (en daarna) weer een nieuwsupdate geven.
Ook kunt u raadplegen: https://www.lto.nl/eu-handelsakkoord-met-de-vs-stabiliteit-is-beter-dan-escalatie/