Het is het oude liedje: buurtbewoners aan de ene kant tegenover ondernemers en gemeente aan de andere kant. Deze keer betreft het bewoners van het Zwitserswaltje en Blokhuisplein tegenover projectontwikkelaar Nathaniël de Haan en de gemeente Leeuwarden. Inzet: het voormalige kaaspakhuis VEBO van Teun de Wind aan het Zwitserswaltje 14. De uitslag laat zich uittekenen: de ondernemer schikt wat in, de gemeente geeft toestemming en de buurt blijft ontevreden achter.
In eetcafé Het Leven aan de Druifstreek kwamen de partijen onlangs (18 juni) bij elkaar. Achter in de zaal staat de jonge ondernemer Nathaniël de Haan (De Haan Holding bv uit de Oeverstraat) voor een scherm waarop de powerpoint van zijn nieuwste project zal worden gepresenteerd. Hij wordt geflankeerd door zijn aannemer en ambtenaar Korian Thoma, adviseur ruimtelijke ordening en planning van de gemeente Leeuwarden. Aan de hoge tafels zit een twintigtal buurtbewoners.
De powerpoint komt moeizaam op gang. Nog voordat De Haan aan zijn presentatie zal beginnen worden de eerste verwijten in zijn richting gelanceerd. De woorden ‘vals’ en ‘slijmen in de tuin’ vallen. Het is buurvrouw Brenda Stienstra die hier aan de bel trekt en daardoor de sfeer bepaalt. Ze vindt het geen pas geven dat De Haan al met zijn werkzaamheden begonnen is terwijl er met niemand uit de buurt overleg was gevoerd. Niemand wist wat De Haan precies ging doen en hoe de werkzaamheden eruit zouden gaan zien. Vuilcontainers verschenen in de straat en de piepende en blaffende hond van de onderverhuurder gaf overlast. ‘Als ik hiernaast zou wonen, zou ik het ook spannend vinden’, zegt Nathaniël de Haan. Bellen met de gemeente heeft geen succes. Brenda Stienstra: ‘Ik heb zes keer gebeld zonder resultaat. Pas toen ik zei een advocaat in te schakelen kwam ambtenaar George Willemsen uit zijn stoel.’
De Haan ging voortvarend te werk zonder, zo verklaarde hij, een duidelijk plan te hebben. Voor de directe buren hield hij zijn plannen vaag. Er werden vloeren verwijderd, een deel van het dak gewijzigd en asbest weggehaald. ‘Jullie moeten maar blij zijn dat er mooie woningen in komen’, werd aan de buren die poolshoogte namen medegedeeld.
Een mevrouw aan een hoge tafel voor in het café roept in de richting van ambtenaar Thoma: ‘Als die man bepaalt dat het er komt, komt het er.’ Thoma geeft niet de indruk dat het anders is. De gemeente Leeuwarden wil bouwen, bouwen en bouwen en geeft ondernemers de maximale ruimte. Mocht de bouw niet binnen de normen passen, dan kunnen die worden aangepast. En een plan is maar een plan, blijkt uit nadere ondervraging van de mevrouw voorin. ‘Het plan kan op allerlei manieren worden aangepast’, zegt Thoma. ‘De ontwikkelaar kan dus pro forma een plan indienen en vervolgens aanpassen. Waarover praten we hier dan? Iedereen wordt hier in het pak genaaid.’
Nathaniël de Haan biedt voortdurend zijn excuses aan. Hij wilde aanvankelijk 24 appartementen in het oude pakhuis bouwen, maar brengt dit nu waarschijnlijk terug naar 19. Overbuurvrouw Bernice Martens zegt dat haar vertrouwen in de ondernemer is vervlogen. Ze leest een brief voor waarin misleiding de hoofdmoot vormt. ‘Voor ons zou het het slechtst denkbare scenario zijn als het pand werd volgestopt met kleine woningen die commercieel uitgemolken zouden worden. Jij stelde mij gerust. Geen zorgen, zei je. Het worden luxe-woningen met visgraatvloeren en greeploze keukens.’
De buurtbewoners zien hun straten als een rustige, gemoedelijke woonomgeving. Juist omdat probleemgebied Weaze om de hoek ligt hopen ze dat die gemoedelijkheid gehandhaafd blijft. In de houding van de ondernemer en vooral van die van de faciliterende gemeente zien zij een groot gevaar. Bernice Martens: ‘We zitten niet te wachten op een complex met kleine huurwoningen en een hoge omloopsnelheid van bewoners.’
In vergelijkbare kwetsbare stadswijken zoals de Zeeheldenbuurt trok de buurt aan het kortste eind. De gemeente Leeuwarden werd door de buurt voor de rechter gedaagd omdat die bouwnormen aanpaste om bewoning in het voormalige Wedapand aan de Oostersingel mogelijk te maken. Bezwaarmakers zagen zich wegens intimidatie door de projectontwikkelaar genoodzaakt te verhuizen.
Buurman Hylco van der Zwaag: ‘Hoe nu verder? Ik heb geen idee. We wachten op de echte plannen. Wat we in eetcafé Het Leven te zien kregen, daar is geen architect aan te pas gekomen.’ Zijn vrouw Brenda Stienstra: ‘Er komen weer verkiezingen aan.’
Andries Veldman