Hoe ziet toekomstbestendige landbouw in Fryslân eruit? Die vraag stelde Statenlid Klaas Zwart naar aanleiding van de behandeling van het nieuwe landbouwbeleid in de Provinciale Staten op 29 januari. Zwart stelde dat ‘de tijd van meer en meer voorbij is’ en dat we in Fryslân een verschuiving moeten maken naar een type landbouw met meer kwaliteitsproducten en dat minder belastend is voor mens en omgeving.
Onder leiding van gedeputeerde Kooistra (BBB) heeft de provincie een nieuw landbouwbeleid opgesteld genaamd ‘Noflik Buorkje’. Kooistra wil onder andere sterk inzetten op technologische innovatie en het versterken van de positie van de boer. Maar als het aankomt op het waarborgen van een gezonde bodem en het hebben van schoon water in onze provincie, is de gedeputeerde veel minder ambitieus.
Zwart was dan ook helder in zijn oordeel over het nieuwe landbouwbeleid. ‘Het geeft namelijk geen antwoord op hoe toekomstbestendige landbouw in Fryslân eruitziet. Het is van alles wat en men wil zoveel mogelijk in de buurt blijven van hoe het nu is. Men wil alles bij het oude laten en noflik buorkje.’
Het kan anders
Tegelijkertijd hamerde Zwart erop dat het wél anders kan: ‘Volgens de PvdA door onvoorwaardelijk te kiezen voor een volledig grondgebonden landbouw in Fryslân met een gesloten kringloop op natuurlijke basis. Landbouw in balans met een gezonde bodem en schoon water. Geen gesleep met tonnen krachtvoer over de hele wereld meer, geen kunstmest meer en geen additieven meer die de productie op onnatuurlijke wijze verhogen.’
Zwart wees er dan ook op dat de boeren in Fryslân dit perspectief verdienen en niets hebben aan een overheid die vertraagt of zoals Zwart formuleerde ‘haar kop in het zand, klei en veen steekt’.
Daarbij wees Zwart erop dat het niet rechtvaardig is dat de provincie nu zo wil inzetten op dure technologische innovaties. ‘Het zal alleen maar leiden tot meer investeringen en hogere schulden van boeren. De kleinere familiebedrijven zullen vaak niet mee kunnen in nog meer grote investeringen, zonder een hogere productie te moeten halen. Zij zullen hier de dupe van worden, maar de banken en BigAgro profiteren echter weer.’ Zwart wilde op die manier duidelijk maken dat de huidige landbouwbrief ongelijkheid tussen boeren en het omvallen van kleine familiebedrijven alleen maar in de hand werkt.
Versterken van lokale gebiedscommissies
Fryslân heeft een rijke traditie van gebiedscommissies die al jarenlang samen met boeren werken om de natuur te herstellen, de waterkwaliteit op orde te krijgen en de landbouwsector toekomstbestendig te maken. Maar op dit moment worden gebiedscommissies helaas vertraagd door regelgeving en een gebrek aan juiste steun vanuit de provincie. Om deze gebiedscommissies slagvaardiger en efficiënter te kunnen laten opereren diende Zwart een in voorstel, om ze te versterken en meer zelfstandigheid te geven. Dit voorstel haalde echter net geen meerderheid – onder andere BBB en VVD stemden tegen – waardoor de toekomst van de gebiedscommissies nog steeds onzeker blijft.
Ook diende Zwart namens de PvdA een voorstel in om in Fryslân beter te samenwerken op het gebied van landbouw. Onder de Friese gemeenten is er namelijk grote ontevredenheid over het feit dat de provincie de Friese gemeenten amper heeft meegenomen in het nieuwe provinciale landbouwbeleid.
De gemeenten hebben dan ook aangegeven dat ze de gemeentelijke ambities niet breed herkennen in de beleidsbrief. Bovendien geven ze aan de beleidsbrief een sectorale brief te vinden die teleurstellend is en geen recht doet aan de interbestuurlijke samenwerking die afgelopen jaren is opgebouwd.
Zwart merkte op dat dit heel erg zonde is en dat we in Fryslân pas een effectief landbouwbeleid kunnen hebben als deze door iedereen wordt gedragen. Om dit te herstellen verzocht Zwart het College om voortaan veel meer samen te werken met de gemeenten en it Wetterskip. Maar doordat onder andere de BBB en het CDA tegenstemden, haalde ook deze motie het niet. Het lijkt er daarmee op dat een aantal partijen de voorkeur geven aan een solistische aanpak van de provincie.
Niet noflik mar tûk buorkje
Ondanks de gesneuvelde voorstellen, bleef Zwart standvastig in hoe de PvdA de toekomst van Fryslan ziet. ‘Fryslân kan de landbouwprovincie van Nederland worden en tegelijkertijd koploper duurzame toekomstige grondgebonden landbouw met een gezonde bodem en schoon water. We moeten toe naar een landbouw die gezonde producten met een grote toegevoegde waarde in de markt zet. De PvdA pleit dan ook niet voor noflik buorkje, maar voor tûk buorkje. Kijken naar de toekomst, dat is wat de boeren en inwoners van Fryslân willen en verdienen.’
Ook kunt u raadplegen: https://friesland.pvda.nl/nieuws/18540/