Door J.Th.J. van den Berg op Parlement.com
Deskundigheid is er in meer dan één betekenis; dat geldt ook voor het gebrek eraan
Over de competentie van ministers, in mindere mate ook Kamerleden, heeft in Nederland altijd een ietwat ambtelijke opvatting bestaan. Het moesten toch vooral vakbekwame ministers zijn, thuis in de materie waarover zij het bewind voerden. Een diplomaat op Buitenlandse Zaken, een militair op Defensie, een Wageningse afgestudeerde op Landbouw en graag vooral een jurist op Justitie, zo hoorde het eigenlijk. Iedere minister bepaalde zelf het beleid, aanvankelijk onder toezicht van de koning maar later op eigen gezag. Al moest hij wel rekening houden met een Tweede Kamer waaraan hij uitleg en verantwoording moest geven.
Voor veel ministers was dat lastig. De cultuur van zowel diplomatie als krijgsmacht was vaak niet geschikt voor een goede verstandhouding met het parlement. Er werd dus sterk gevaren op materiedeskundigheid, want dat was het waar de ministers het van moesten hebben. De hogere politiek werd schielijk overgelaten aan een paar leidinggevende ministers; die zetelden tot de Tweede Wereldoorlog meestal op Binnenlandse Zaken of Financiën.
Van lieverlede organiseerde ook de Tweede Kamer zich min of meer langs vakdeskundige weg, althans vanaf de tijd dat politieke partijen het voor het zeggen kregen en de samenstelling van hun fractie redelijk konden controleren. Het werd nooit zo sterk als bij de ministers, ook omdat partijen met andere maatstaven rekening moesten houden, zoals regionale spreiding of kerkelijke herkomst.
De opsluiting van de bevolking in ‘gesloten groeperingen’ van burgers naar levensbeschouwing versterkte de behoefte aan nauwkeurige verdeling van Kamerleden naar deskundigheid. Die deskundigheid was niet neutraal; zij hing samen met het toebehoren aan eigen belangenorganisaties zoals van boeren, werknemers en academici. Materiedeskundigheid viel zodoende samen met de nodige maatschappelijke terreinkennis. Ten slotte was de Kamer zo ook bekend met de uitvoerbaarheid van beleid.
Leest u verder via: https://www.parlement.com/column/202507/het-belang-van-veelvormige-deskundigheid