Rutte is een premier zonder geloofwaardigheid. Zijn keus om partijgenoot Remkes als gespreksleider in het stikstofdossier aan te stellen is een zwakke zet. De minister-president had beter voormalig CDA-premier Balkenende, oud-landbouwminister Veerman (CDA) en de eerdere VVD-senator Schaap in een gesprekscommissie kunnen benoemen. Alle drie kenners van landbouwvraagstukken.
Enkele jaren geleden werd VVD-er Klaas Dijkhoff genoemd als mogelijke opvolger van Rutte. Dijkhoff leidde de Tweede Kamerfractie tijdens Rutte III. Hij maakte in het najaar van 2020 bekend dat-ie na de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 de landelijke politiek voor gezien hield. Foetsie was de meest geloofwaardige opvolger. Nergens is me duidelijk geworden wat de echte redenen zijn geweest van dit afscheid. Gaf de geraffineerde Rutte via via te kennen geven dat dit vertrek beter was? Of zei Rutte tijdens een etentje openlijk tegen Dijkhoff dat hij nog lekker als premier op het pluche wilde blijven? Deze laatste optie kan ik me bijna niet voorstellen.
Inmiddels regeert Rutte IV sinds 10 januari van dit jaar. Het is een zwak kabinet. Heel Nederland volgde afgelopen week het verloop van de boerendemonstraties. Na alle tumult, ook in de media, haalde Rutte de politieke senior Remkes van stal om als gespreksleider met boerenorganisaties om tafel te gaan. Een verkeerde inschatting van Rutte. De kwaliteiten van Remkes staan niet ter discussie, maar wel zijn rol als voorzitter van het Adviescollege Stikstofproblematiek tijdens Rutte III. Eind september 2019 gaf dit college een eerste advies en in juni 2020 volgde een eindadvies.
Op 8 juni 2020 schreef de NOS over Remkes’ eindadvies: ‘Zo is het streven van het kabinet om de stikstofuitstoot in 2030 met 26 procent te verminderen volgens de commissie niet genoeg. Dat zou 50 procent moeten zijn, en dan niet als streven maar als verplichting.’ (bron: https://nos.nl/artikel/2336574-commissie-kraakt-nieuwe-stikstofaanpak-kabinet)
Remkes adviseerde nog strenger dan Rutte III voorstond. Mede daarom hebben boerenorganisaties als LTO een punt tegen Remkes’ benoeming. Ook is de boodschap die Remkes mee krijgt ietwat merkwaardig, omdat de ministers Van der Wal en Staghouwers schrijven: ‘De gesprekken dienen er niet toe om de doelstellingen en uitgangspunten zoals die zijn opgenomen in het coalitieakkoord en het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) ter discussie te stellen.’ (bron, zie onder WD) Er mag dus niet aan de stikstofdoelen van Rutte IV worden getornd. Remkes gaat aan tafel om begrip te kweken, zoals staat vermeld, maar niet om een inhoudelijk haalbaar compromis te realiseren. Deze inzet van Remkes loopt uit op een fiasco.
Het was verstandiger geweest een commissie van wijze personen in te schakelen met daarin oud-premier Balkenende, zijn vader was graanhandelaar in Zeeland. Daarnaast het CDA-kopstuk Cees Veerman, landbouwminister in 2002-2007. Een derde persoon is voormalig VVD-senator Sybe Schaap uit Emmeloord.
Rutte is de regie over het stikstofgebeuren kwijt. Boeren, burgers en buitenlui blijven opgescheept met een te vaak falende premier. Misschien is Dijkhoff nog te porren om de leidsels van Rutte over te nemen.
Wiebe Dooper
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2020/06/08/niet-alles-kan-overal