De dominante aanwezigheid van managers in overheidsorganen, grote bedrijven, onderwijsorganisaties et cetera, leiden tot merendeels volgzaam gedrag van medewerkers.
Een manager overziet graag door middel van een schema zijn organisatie. De lagen en vertakkingen heeft hij dan mooi in beeld. Per afdeling is er natuurlijk een chef, een assistent-manager of zoals in het onderwijs een directeur met een handvol teamleiders aanwezig.
De manager heeft ergens vooraan in zijn beleidsprogramma een visie met een missie omschreven en daarbij een serie belangrijke uitgangspunten en doelstellingen, die dienen te worden behaald op korte en langere termijn. Dit alles is ook vaak per afdeling vastgelegd.
Vervolgens zijn er nog protocollen waarbinnen gedragscodes zijn omschreven. Daarnaast gaat het nog over verantwoordelijkheden en verwachtingen van leiding en medewerkers. Op deze gang van zaken kan worden teruggevallen als het functioneren van een medewerker niet goed verloopt en dat besproken dient te worden met zijn direct leidinggevende.
In de praktijk komt het er vaak op neer dat die betreffende leidinggevende diverse gespreksvormen beheerst om de opstelling van de medewerker zoveel mogelijk in goede banen te leiden. Ook weet de leidinggevende dat er van bovenaf mee wordt gekeken naar de verhouding met zijn medewerkers en andere behaalde resultaten.
Om zijn positie te behouden zal de leidinggevende zoveel mogelijk het spoor volgen van het management. Kwetsbare, kritische, sensitieve, creatieve medewerkers hebben het binnen een dergelijke cultuur lastiger dan volgzame en uitvoerend ingestelde medewerkers.
Veel medewerkers uit de eerste omschreven groep lopen geregeld tegen burn-out gerelateerde klachten aan, die mede zijn veroorzaakt door de
dwingende cultuur van – te ambitieuze – managers. Binnen de organisatie heeft deze groep de meeste uitval.
Managers zien liever de medewerkers uit de tweede groep die protocollen gemakkelijk naleven, flexibel en volgzaam zijn. Dit type medewerkers haalt in het algemeen de pensioengerechtigde leeftijd.
Wiebe Dooper