Categorieën
Fryslân Geschiedenis Godsdienst Onderwijs Sneek

Juffrouw Hettinga: opvoeden is een onderwijstaak

Op 7 januari 2023 overleed Cile (Cecilia Agatha) Hettinga op bijna 99-jarige leeftijd in haar woonplaats Sneek. Jarenlang was ze in de Waterpoortstad als onderwijzeres verbonden aan de Sint Bonifatiusschool. Naast familie blijven oud-leerlingen warme herinneringen aan haar koesteren.   

Cile Hettinga werd in 1924 geboren in Cornjum, waar ze opgroeide in een groot agrarisch gezin met elf andere kinderen. Opvallend is dat de meisjes allemaal een opleiding volgden. Cile ging na de lagere school naar de St. Anna-mulo in Harlingen, waar ze in een kostschool woonde die onder toezicht stond van nonnen. Ze had al vroeg de ambitie onderwijzeres te worden. Daarvoor vertrok ze in de oorlogsjaren naar Rotterdam om de kweekschool aan St. Lucia te volgen. Vanwege de oorlogstoestand duurde haar studietijd er geen drie maar vier jaar.

De ouderlijke boerderij in Cornjum.

Cile’s zussen Lies, Truus en Boudien volgden de R.K. Landbouwhuishoudschool in Posterholt  (Noord-Limburg) waar de *Akte N XIX lerares werd behaald. Mieke volgde die opleiding in Bergen (NH). Lies werd adjunct-directeur aan de opleiding in Posterholt en later directrice van een school in Gennep. Truus trouwde en bleef daarbij een beetje lesgeven. Boudien gaf ook les.

St.Gerhardusschool in Wytgaard op een prentbriefkaart uit 1922. Bron: http://collections.tresoar.nl/iiif/info/TRLffa/22841/manifest.json

Cile werkte als onderwijzeres in Westervoort bij Arnhem en woonde in de Gelderse hoofdstad een tijdje met Truus en Hiske op kamers. Daarnaast gaf Cile les in de Rooms-Katholieke enclave Wytgaard, overigens vrijwillig omdat er in die jaren nergens een betaalde baan was te vinden. Ze had er een gecombineerde eerste en tweede klas onder haar hoede. Ze was ook verbonden aan de Elizabethschool in Leeuwarden, waar  prettige ervaringen werden beleefd. ‘Ik was toen als onderwijzeres behoorlijk zelfstandig. Het waren grote klassen. De leiding had het druk en had geen tijd om zich met het lesgeven te bemoeien.’

Het grootste deel van haar loopbaan was Cile Hettinga onderwijzeres aan de Sint Bonifatiusschool in Sneek. Hier ontmoette ze als collega Guus Stockmann, die een zeer goede vriendin van haar werd. ‘Je moet kinderen wat bijbrengen, maar ook opvoeden om ze te voorbereiden op de maatschappij’, zei juffrouw Hettinga tegen mij als oud-leerling in oktober 2019.

Sint Bonifatiusschool met – nog – uitsluitend onderwijs voor meisjes. Links is deels het Bonifatiushuis zichtbaar.

Cile Hettinga werd het geheugen van de familie genoemd, omdat ze gebeurtenissen en verjaardagen nauwgezet bijhield. De jarige kreeg meestal een boek en voor de andere gezinsleden kwamen lekkernijen als rolletjes Rang en Fryske dúmkes tevoorschijn. Ze was beretrots toen ex-leerling Olof van der Meulen tijdens de Olympische Spelen van 1996 uitblonk in het Nederlands volleybalteam en een gouden plak veroverde. Juffrouw Hettinga woonde destijds in de eerste flat aan de Loëngasterleane in de Stadsfenne. Op oudere leeftijd verhuisde ze naar het Bonifatiushuis waar ze geregeld de dienst in de kapel bijwoonde, want het katholieke geloof was belangrijk voor haar. 

Wiebe Dooper
Oud-leerling juffrouw Hettinga aan de Sint Bonifatiusschool in Sneek, eerste klas 1966-1967.
Met dank aan de familie Hettinga.

*Officieel geeft de Akte voor N XIX-lerares  bevoegdheid tot het geven van koken, huishoudelijk werk,  wasbehandeling en de daarblj horende theorievakken aan scholen voor landbouwhuishoudonderwijs. (bron: https://edepot.wur.nl/112738)

Dorpsblik op Cornjum 1932, afgebeeld op een prentbriefkaart. Collectie Tresoar.
Enkele jaren geleden werd de boerderij van de familie Hettinga in Cornjum verkocht. Er komen drie grote appartementen in, aldus Erik Hettinga. Hij zet 200 meter verder zijn agrarisch bedrijf voort op een nieuwe boerderij.