(Dit artikel is een vervolg op ‘Het einde van de gemeente Bolsward’: https://www.brekt.nl/het-einde-van-de-gemeente-bolsward/)
Op 14 december 2010, ruim twee weken voor het definitieve einde van de gemeente Bolsward, sprak de Commissaris van de Koningin Johannes Arnoldus Jorritsma in Bolsward tijdens een laatste raadsbijeenkomst een bijzondere rede uit.
Wíe het verhaal ook geschreven heeft, het is een zeer zwak opstel, in feite onwaardig voor een zo belangrijke gebeurtenis: het afscheid van de zelfstandige gemeente Bolsward. En daarmee doel ik niet enkel op de inhoud ervan (hij spreekt o.a. over ‘Bolsward bestaat 555 jaar’ !), maar eveneens, en voornamelijk, op de ondermaatse stijl en onbezielde kleur van de rede. De rijke historie van de stad, van de gemeente Bolsward, komt er niet in aan bod: een onwaardige afscheidsspeech!
‘Leden van de gemeenteraad, burgemeester, wethouders, ambtenaren, dames en heren,
Het is voor mij een bijzonder gevoel om hier te staan. Een paar kilometer hiervandaan stond mijn wieg. In september 1956 deed mijn vader aangifte van mijn geboorte bij deze gemeente, in de tijd van burgemeester Bruinsma. Nu sta ik hier om het licht uit te doen. Wie had dat gedacht toen ik hier op de kleuterschool en de lager school rondliep.
In de uitnodiging voor de culturele afsluiting vanavond noemt uw burgemeester 2010 een bijzonder jaar. Dat is het ook. Bolsward bestaat 555 jaar, maar is over twee weken geen eigen gemeente meer. Uw bijzonder fraaie stadhuis verliest de functie van stadhuis.
Dat gaat ook mij als Bolswarder aan het hart. Een gemeentelijke herindeling klinkt als iets bestuurlijks. Een ingreep in de organisatie waar we allen beter van willen worden. Toch raak je als inwoner iets vertrouwds, iets eigens, kwijt. De gemeente waar ik ben geboren bestaat volgende maand niet meer.
In de jaren zeventig waren er plannen om een deel van Wûnseradiel en Bolsward te laten samengaan. Maar dat zagen ze in Wûnseradiel niet zitten. Bolsward bleef net steken onder de gewenste nieuwe grens van 10.000 inwoners voor een gemeente, maar mocht zelfstandig blijven bestaan.
De herindeling die uiteindelijk in 1984 wel gevolgen had voor andere gemeenten, kende een lange voorbereidingstijd. Al begin jaren zestig waren er de eerste signalen. In 1967 ging de Studiecommissie Herziening Gemeentegrenzen aan de slag. Die had het over een trend van stroomversnellingen en schaalvergroting en dat er een visie nodig was. Die visie moest reiken tot het jaar 2000. Toen nog magisch ver weg, nu al weer verrassend ver achter ons.
We kunnen alles zeggen van die commissie, maar er was een aardig inschattingsvermogen. Inmiddels zijn de taken van gemeenten verder toegenomen. Het is handiger om in nog een groter verband het werk te klaren, dan dat je het ieder voor zich blijft uitdokteren. Bovendien kan de individualisering ervoor gezorgd hebben dat het gemeenschapsgevoel is verminderd.Uw raad zag uiteindelijk voldoende redenen om unaniem in te stemmen met het samengaan met vier andere gemeenten in Súdwest Fryslân. Dit is daarmee de laatste vergadering van een raad waar het er dikwijls stevig aan toe ging. Een raad die niet alleen Stef de Haas, Babs Haanstra en u voortbracht, maar ook de eerste vrouwelijke vice-premier Annemarie – nee, echt geen familie – Jorritsma en ook het jonge talent Sander de Rouwe.
Dat het in Bolsward lastig was, heeft Annemarie Jorritsma in 2002 nog eens aangegeven, toen ze sprak over de roerige politieke tijd van dat moment in Den Haag. Het deed haar denken aan de sfeer van de raad van Bolsward toen zij daar binnenstapte. Achterdochtig, niet goed! Dan kun je ook geen goede besluiten nemen, zei ze. Om af te ronden met: In Bolsward kwam het goed, dan moet het hier in Den Haag toch ook lukken!’
En de Bolswarder raad zat goedkeurend te knikken: goh, wat mooi…
© Willem Haanstra
Artikelen:
Het einde van de gemeente Bolsward
Hoe de oud-Bolswarder John Jorritsma de gemeente Bolsward vaarwel zei
Geraadpleegde bronnen:
Raadsnotulen gemeente Bolsward 2006-2010
Diverse media 2006-2010
De Beul van Bolsward hoofdstuk 20