Sinds kort staat de ChristenUnie in It Heitelân meer op de politieke kaart. Informateur Chris Stoffer ziet namelijk een rol voor CU weggelegd in een college van GS, samen met winnaar BBB, PvdA en CDA.
Stoffer adviseert deze vierpartijencoalitie op vrijdag 31 maart bij de presentatie van zijn rapportage. Bij de samenstelling heeft BBB ‘een zware stem’, aldus de informateur. Opvallend is dat PvdA, CDA en CU verliezen bij de Provinciale Statenverkiezingen. PvdA gaat van 6 naar 5 zetels, CDA van 8 naar 4 en CU duikelt van 3 naar 2.
In het eerste gesprek op 23 maart tussen Stoffer en CU-leden Matthijs de Vries en Margreet Jonker wordt de ideologische binding met het CDA benadrukt. Logisch. Uit de verslaglegging van Stoffer valt eveneens een portie opportunisme af te leiden, want volgens de informateur brengt CU naar voren:
Het CDA kan een stabiel bestuur leveren. CDA is weliswaar gehalveerd, maar dat is geen afrekening van hun Friese beleid. Ze zijn afgerekend op landelijke sentimenten.
CU beweert verder dat de VVD verloor, ‘maar zij hebben de troef van een sterke bestuurder, in de persoon van Avine Fokkens’, schrijft Stoffer. En ten aanzien van LelyLijn en windenergie heeft CU andere opvattingen dan de FNP.
Ook vindt CU het van belang kernwaarden met BBB te benoemen, zoals: betrouwbaar, eerlijk, oprecht, transparant, helder, open. Ten aanzien van landbouw en stikstof gaat het teveel over jaartallen en wil de partij met name vanuit de gebiedsprocessen acteren.
Bovenstaande zaken vormen de hoofdmoot van het eerste gesprek waarmee CU zich presenteert aan informateur Stoffer. In het tweede gesprek van 28 maart worden geen echte inhoudelijke programpunten meer genoemd. De partij blijft zich zien als ‘een natuurlijke verbinder’. Dat wordt in de rapportage herhaald door BBB, PvdA en CDA, want zij zien CU ‘verbindende kwaliteit leveren’.
Stoffer doet een beroep op ‘Den Haag’ om de Friese politiek ‘niet in een onmogelijke klem te brengen door vast te houden aan eerder geformuleerde stikstofdoelen in 2030 en gedwongen onteigening van agrarische bedrijven’.
BBB-voorman Abel Kooistra zegt bij de aanstelling van Stoffer als informateur dat deze ‘boven de partijen staat, iemand die onafhankelijk is.’ Stoffer, Tweede Kamerlid voor de SGP, heeft als informateur een soort van kerkpad gehanteerd door twee christelijke verliezers CDA en CU een positie te gunnen in een aanstaand college. Ook onderstreept hij in zijn rapportage meer de belangen van boeren dan die van burgers.
In een uitgaand persbericht van de provinsje staat dat de beoogde coalitie ‘een breed palet van opvattingen’ in de Provinciale Staten vertolkt. Daar valt geen liberale speld tussen te krijgen. En de alom gewaardeerde VVD-gedeputeerde Fokkens heeft het nakijken.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen:
Vergadering Provinsjale Steaten 05-04-2023 Provinsje Fryslân (notubiz.nl)