De verrassende ontwikkelingen in Den Haag hebben in ieder geval geleid tot een meer helder inzicht in de partijpolitieke verhoudingen in ons land. Op basis daarvan ligt een centrumrechtse coalitie, na de verkiezingen in het najaar, het meest voor de hand. BBB, Omtzigt, VVD en JA21 komen het meest in beeld om die coalitie vorm te geven, eventueel aangevuld met de SGP.
Allereerst is het natuurlijk de vraag: Wat gaat Pieter Omtzigt doen? Begint hij nog een eigen politieke partij? Of gaat hij zich aansluiten bij BBB? Hoe het verband tussen BBB en Omtzigt er ook uit gaat zien, deze twee vormen de grootste stemmentrekkers. Daarna volgt de VVD met debuterend lijsttrekker Dilan Yeşilgöz.
Het CDA dat al een reeks van jaren afbrokkelt, krijgt kans om als oppositiepartij toe te werken naar een nieuwe identiteit. Terug naar het politieke midden is de enige uitweg om politiek te overleven voor de christendemocraten.
De tijd voor D66 als aantrekkelijke factor voor de kiezer is verleden tijd. Het gecreëerde wantrouwen bij met name de VVD zal niet zomaar worden vergeten. Ook D66 verkeert de volgende kabinetsperiode in de oppositiebankjes. Vanaf die positie zijn de ideeën over klimaatplannen, stikstofsores en onderwijs van de democraten hoorbaar.
De ChristenUnie blijft zoals het was: een prettige en harmonieuze getuigenispartij, maar zonder echte politieke smoel. De partij behoudt
een zetel of vijf.
De PvdA gaat vrijwel zeker samen met collega’s van GroenLinks in de Tweede Kamer komen op basis van dezelfde kandidatenlijst en identiek programma. Het aantal zetels dat de firma K&K (Kuiken en Klaver) denkt te behalen, zal tegenvallen. De beoogde samenwerking is een verkrampt verlangen naar meer politieke macht, maar wordt niet verwezenlijkt. Firma K&K komt niet in aanmerking voor regeringsverantwoordelijkheid. En de PvdA verliest in november wederom oudere kiezers.
FvD en PVV blijven op de rechterflank politiek bedrijven, maar kansloos om in een nieuw kabinet te komen.
De SP maakt kans te groeien, doordat die meer kiezers trekt van de PvdA die niet meegaan in de beoogde samenwerking van die partij met GroenLinks.
Wiebe Dooper