Een geloofwaardige beëindiging van het Landbouwakkoord is nauwelijks denkbaar. Gesprekken verlopen stroef en duren steeds langer. Verantwoordelijk bewindsman Piet Adema had het akkoord graag eind maart, begin april afgerond. Na de ministerraad van vrijdag 14 april geeft hij aan dat het eindakkoord niet voor half mei op tafel ligt.
Regelgeving ten aanzien van mest en grond blijken lastige onderwerpen, evenals zaken over ketenpartijen als supermarkten en vervoerders. Landbouwminister Adema blijkt al rekening te houden met een ‘onderhandelingsresultaat zonder handtekening’, aldus Nieuwe Oogst. Oftewel: de reeds voorbereide politieke vluchtroute van Adema, zeer vermoedelijk ingefluisterd door de immer geraffineerde Rutte.
De haalbaarheid van het Landbouwakkoord staat ook op losse schroeven, omdat niet alle partijen meer volledig aan boord zijn.
Al snel na de Statenverkiezingen stapt Dutch Dairymen Board (DDB), gesprekspartner aan de sectortafel Melkveehouderij en Kalverhouderij, uit het overleg. ‘We willen hiermee een duidelijk statement maken’, aldus voorzitter Sieta van Keimpema (Boerenbusiness, 20 maart)
Op 23 maart komt naar buiten dat Agractie voor bepaalde tijd afziet van deelname aan vergaderingen van de hoofdtafel. ‘Voorman Bart Kemp kan zich niet vinden in de kabinetsplannen voor onder meer grondgebruik’, schrijft Nieuwe Oogst.
Op Goede Vrijdag 7 april besluit de Nederlandse Melkvee Vakbond (NMV) tot een ultimatum. NMV wil dat eisen binnen tien dagen ‘van de melkveesector worden overgenomen in het Landbouwakkoord of niet’.
DDB, Agractie en NMV denken ongetwijfeld de wind in de zeilen te hebben door de monsterscore van BBB op 15 maart. En tegelijk is de opstelling van de drie actoren vanuit democratisch oogpunt kinderachtig.
En dan de provincies waar het knelt.
Om samen met BBB in Drenthe een provinciale coalitie te vormen overwegen PvdA, CDA en VVD het landelijke stikstofbeleid los te laten. De uitspraak van PvdA-leider Yvonne Turenhout is helder: Als er belemmerende deadlines liggen en de gedwongen opkoop drempels opwerpt om te komen tot oplossingen, dan zijn wij bereid er het gesprek over aan te gaan. Deze uitlating is tegen het zere been van Attje Kuiken en de gefuseerde senaatfractie van PvdA-GroenLinks.
In Fryslân zet de doorgaans brave CU zich af tegen de lijn van Rutte4 en eigen bewindsman Adema. Zijn partijgenoten Matthijs de Vries en Margreet Jonker vertellen namelijk tegen verkenner Chris Stoffer tijdens de informatieronde, dat het ten aanzien van landbouw en stikstof teveel gaat over jaartallen. Daarnaast willen ze met name vanuit de gebiedsprocessen acteren.
Adema wordt zo langzamerhand radeloos, want hij beseft terdege dat een Landbouwakkoord zonder handtekeningen een flutakkoord is. Het is bepaald niet uitgesloten dat hij als demissionair minister ergens de zomervakantie doorbrengt. En de wat geslepen Matthijs de Vries zich als beginnend CU-gedeputeerde in alle hoeken en gaten van It Heitelân prominent manifesteert.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen:
De Telegraaf, 14 april 2023.
https://www.boerenbusiness.nl/melk/artikel/10903375/ddb-uit-landbouwakkoord-om-statement-te-maken
https://www.brekt.nl/de-route-van-christenunie-naar-gs-in-fryslan/
Vergadering Provinsjale Steaten 05-04-2023 Provinsje Fryslân (notubiz.nl)