Door CPB
Hogere defensie-uitgaven zullen naar verwachting weinig effect hebben op de economische groei van Nederland. De zogenoemde multiplier – de toename van het bbp per extra bestede euro door de overheid – ligt waarschijnlijk dicht bij nul. Dat komt vooral doordat de arbeidsmarkt krap is en een groot deel van het defensiematerieel wordt geïmporteerd. Afhankelijk van de manier waarop de extra uitgaven gefinancierd worden, kan het totale effect zelfs negatief zijn.
De analyse van het Centraal Planbureau (CPB) is gebaseerd op bevindingen uit de wetenschappelijke literatuur en een vertaling naar de Nederlandse situatie. Daarbij is gekeken naar factoren die de hoogte van de multiplier bepalen, zoals importafhankelijkheid, arbeidsmarktkrapte en het aanbod van defensiematerieel. Een multiplier van nul betekent dat extra defensie-uitgaven de economie niet laten groeien. Economische effecten moeten echter niet leidend zijn bij keuzes over defensie-uitgaven. Het doel van hogere uitgaven is het versterken van de veiligheid en weerbaarheid van Nederland – een essentiële voorwaarde voor een goed functionerende economie.
Weinig verschil tussen soorten uitgaven
De economische effecten van personeelsuitgaven, andere lopende uitgaven en investeringen verschillen beperkt. Het grootste deel van de defensie-investeringen wordt besteed aan producten die geïmporteerd worden. Hoewel personeelsuitgaven en andere lopende uitgaven, zoals voor on derhoud, vooral in Nederland terechtkomen, verdringen ze andere economische activiteiten door de aanhoudende arbeidsmarktkrapte. Alles bij elkaar blijft het effect op de economische groei klein.
Beperkte productiviteitseffecten
Defensie-investeringen dragen minder bij aan de productiviteitsgroei dan andere publieke investeringen, zoals publieke infrastructuur. Ook defensiegericht onderzoek en ontwikkeling (R&D) heeft een kleiner effect dan ander R&D , omdat het vaak gericht is op specifieke militaire toepassingen en minder op brede inzet in andere sectoren. Er zijn uitzonderingen zoals ontwikkeling van GPS die hun oorsprong hebben in het defensieonderzoek van de VS. Nederlands onderzoek is echter op kleinere schaal, waardoor de kans op dit soort doorbraken een stuk kleiner is. Europese samenwerking kan voor schaalvergroting zorgen.
Ook kunt u raadplegen: https://www.cpb.nl/publicatie/macro-economische-effecten-van-hogere-defensie-uitgaven