Door Planbureau Fryslân
De steun voor innovatieve bedrijven én de financiering komen voornamelijk vanuit de publieke sector. Er is veel inzet voor het innovatiesysteem van Friesland, met name ook in de provinciale economische speerpunten. Het ontbreken van de private sector hierin is het grootste gemis en tevens de grootste kans om de innovatiekracht van Friesland te vergroten.
Dit is de belangrijkste conclusie uit een onderzoek naar innovatiekracht en investeringsvermogen in Fryslân, uitgevoerd door onderzoeksbureau Birch, in opdracht van Planbureau Fryslân.
Friese innovatiekracht in ontwikkeling
Innovatie is een belangrijke drijvende kracht om het verdienvermogen – en daarmee de economische groei- te versterken. Uit een vergelijking met andere Nederlandse regio’s (Entrepreneurial Ecosystem Index) blijkt dat de Friese regio’s nog steeds laag in de ranglijst staan, maar wel een mooie positieve ontwikkeling doormaken.
Het rapport biedt meer inzicht in het Friese ecosysteem voor ondernemerschap en gaat daarbij vooral in op de onderliggende factoren leiderschap, netwerken, financiering voor startups en scale-ups en diensten. Dit zijn de factoren waarop Fryslân relatief minder goed scoort.
Fryslân scoort gemiddeld op innovatie, maar blijft achter in startups
Van alle bedrijven die in Friesland actief zijn, wordt 2,7 % gezien als innovatief, gelijk aan het Nederlands totaal (ook 2,7%). Daarmee is Friesland even innovatief als het landelijk gemiddelde.
Friesland telt in totaal 156 startups die zijn opgericht sinds 2010. Deze populatie vertegenwoordigt 1,5% van het Nederlands totaal. Ter vergelijking: 3,4% van de Nederlands bedrijvenpopulatie is in Friesland gevestigd. Daarmee zijn er relatief weinig startups gevestigd in Friesland. Nederland telt gemiddeld 4,2 startups per 1.000 bedrijven. Friesland scoort beduidend lager, met een gemiddelde van 1,8 startups per 1.000 bedrijven.
Vier van de 271 Nederlandse scale-ups zijn gevestigd in Friesland, hiermee goed voor 1,5% van de Nederlandse scale-up populatie. Positief is het relatief groot aantal startups dat is doorgegroeid tot de scale-ups fase (2,6% t.o.v. 2,5% landelijk).
Het Friese ecosysteem voor (innovatief) ondernemerschap kenmerkt zich door een sterke thematische focus, waarbij startups, scale-ups, innovatieve bedrijven, campussen en fieldlabs nauw aansluiten bij de provinciale economische speerpunten, zoals watertechnologie, agrofood en high-techsystemen. Deze regionale specialisaties vormen de kern van het innovatieve landschap van Friesland en dragen bij aan de groei van de regionale economie.
Private investeringen nodig als aanvulling op publieke fondsen
De steun voor innovatieve bedrijven én de financiering komen voornamelijk vanuit de publieke sector. Het is positief om te zien dat er veel inzet is voor het innovatiesysteem van Friesland. Maar het ontbreken van de private sector hierin is het grootste gemis -en tevens de grootste kans om de innovatiekracht van Friesland te vergroten.
Zowel het financieringslandschap als de ondersteunende diensten richten zich vooral op de vroege ontwikkelfase van startups. Hierdoor is er voldoende aandacht en ondersteuning voor startende ondernemingen, maar ontbreekt het structureel aan begeleiding en grotere, private vervolgfinanciering om deze startups door te laten groeien naar de scale-up fase. Dit vormt een rem op het potentieel van het Friese innovatieve bedrijfsleven en startup ecosysteem.
Verbind netwerken, versterk leiderschap met private sector
Daarnaast is het van belang om de vele netwerken en samenwerkingen beter met elkaar te verbinden. De netwerken worden voornamelijk getrokken door publiek leiderschap, de uitdaging is om hier méér betrokkenheid van het bedrijfsleven te krijgen en dus óók de private sector als leider te positioneren. Hierdoor versterkt kennisdeling in het ecosysteem en kan innovatie versnellen.
Fries innovatief ondernemerschap heeft ruimte voor groei
Al met al bevindt het Friese ecosysteem voor innovatief ondernemerschap zich nog in een relatief onvolwassen fase. Ondanks positieve ontwikkelingen, zoals groeiende financiering in de vroege fase, blijven belangrijke ecosysteem elementen zoals leiderschap, netwerken, kennis en investeringsvolumes onder het landelijk gemiddelde. Het versterken van deze elementen vergroot de kans voor startups en andere innovatieve bedrijven om op te schalenen door te groeien, en zo de innovatiekracht en het verdienvermogen van de Friese economie te vergroten.
Ook kunt u bijgaand rapport raadplegen:
https://www.planbureaufryslan.nl/wp-content/uploads/2025/11/DEF_Innovatiekracht-en-investeringsvermogen-Friesland.pdf?x80738