Door Wetterskip Fryslân
Het dagelijks bestuur van Wetterskip Fryslân stroopt de mouwen op om groeiende opgaven en stijgende kosten het hoofd te bieden. Dat vraagt in eigen huis om innovatie in de breedste zin van het woord, om ook in de toekomst pal te staan voor veiligheid en voldoende en schoon water.
In de deze week gepresenteerde ‘Perspectiefnota 2026-2030 – Innovatief sturen op Water’ beschrijft het dagelijks bestuur de oplopende spanning tussen de taken die het waterschap wil uitvoeren en de ruimte en middelen die het daarvoor heeft.
‘Klimaatbestendig’
Dagelijks bestuurslid Remco van Maurik: ‘Aan de ene kant zijn we volop bezig om Fryslân en het Groninger Westerkwartier klimaatbestendig in te richten voor de toekomst. We versterken zeedijken, investeren in betere waterzuiveringen en schoon en gezond water, pionieren in het terugwinnen van grondstoffen en werken aan een robuust watersysteem, waarin we meer zoet water vasthouden.’
‘Nieuwe eisen en taken’
‘Daar staat tegenover dat we telkens nieuwe wettelijke eisen en rijkstaken op ons bord krijgen. Onze financiële speelruimte wordt beknot, bijvoorbeeld door het wegvallen van het transitiefonds van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en voortdurende prijsstijgingen’, zegt Van Maurik. Daar komt bij dat steeds lastiger is om de goede mensen te vinden. De partijen waarmee samenwerking noodzakelijk is, zien zelf hun middelen ook krimpen (bijvoorbeeld gemeenten) of vinden die opgaven minder belangrijk (zoals het Rijk).
Noodzakelijke uitgaven
Om de kostenontwikkeling in de hand te houden kijkt het dagelijks bestuur volgens Van Maurik streng naar de begroting voor 2026. Daarin zullen weinig nieuwe beleidsvoornemens zitten. De perspectiefnota sorteert voor op een begroting voor 2026 van ruim 245 miljoen euro. Dat hierin toch voor ruim 10 miljoen euro aan budgetaanpassingen zijn opgenomen, is volgens Van Maurik goed uit te leggen. Het gaat om noodzakelijke uitgaven of om investeringen die helpen om de schuldpositie van het waterschap op de langere termijn te beteugelen.
Onontkoombaar in 2026 zijn bijvoorbeeld investeringen in het beheer en onderhoud van watergangen en oevers door strengere regels waaraan het waterschap moet voldoen. Dat Wetterskip Fryslân voortaan moet meebetalen aan de uitvoering van de WOZ (waardering Onroerende Zaken) kost jaarlijks bijna 400.000 euro. Ook voor veiligheid van IT-infrastructuur en het uitvoeren van taken in de Wet Open Overheid is extra geld nodig.
‘Lasten eerlijker verdelen’
Om de toekomstige schuldpositie van het waterschap te verbeteren, stelt het dagelijks bestuur een boekhoudkundige ingreep voor. Het wil de werkuren die in projecten worden gestoken niet langer toerekenen aan deze investeringen, maar ze ten laste brengen van de reguliere personeelskosten. Dit scheelt aanmerkelijk in toekomstige afschrijvingen en rentekosten, maar vraagt nu wel 6,5 miljoen euro extra. Van Maurik: ‘Op deze manier kunnen we lasten eerlijker verdelen over onze en toekomstige generaties.’
Voortdurende vernieuwing
Het dagelijks bestuur onderscheidt zes succesfactoren die kunnen helpen om betere resultaten te bereiken en kosten te beperken: innovatie, organisatieontwikkeling, lobby, samenwerking, overtuiging en zelfbeheersing. Bij innovatie gaat, zet het in op een voortdurende vernieuwing en verbetering van werkwijzen en technieken.
Sociale innovatie
‘We kunnen grote ontwikkelingen als klimaatverandering, waterverontreiniging, tekorten op de arbeidsmarkt en prijsstijgingen alleen aan als we onze taken slimmer en het liefst ook nog goedkoper uitvoeren’, zegt dagelijks bestuurslid Cees Pieter van Burgsteden.’ Hij benadrukt dat daarbij niet alleen gaat over technologische oplossingen, zoals de inzet van drones, sensortechniek en datatoepassingen. ‘We mikken ook op sociale innovatie: nieuwe manieren om het gesprek en de samenwerking aan te gaan met inwoners en andere partijen.’ De plannen hiervoor zijn samengebracht in de ‘Innovatienotitie 2025-2029 – Ynnovaasje, tûk dwaan’.
Belastingopbrengsten
Voor zijn inkomsten is het waterschap afhankelijk van de eigen belastingopbrengsten. Het dagelijks bestuur verwacht dat de watersysteemheffing in 2026 8,7 procent meer moet opbrengen en de zuiveringsheffing 8,2 procent extra. Eind 2025 wordt bij het vaststellen van de begroting bepaald wat dit betekent voor de belastingtarieven per categorie.
Algemeen bestuur
De Perspectiefnota en de Innovatienotitie worden op maandag 23 juni besproken in de commissie Dijken, Steden en Financiën. Op dinsdag 8 juli besluit het algemeen bestuur over de vaststelling van beide stukken.