In de jaren zeventig en jaren tachtig van de vorige eeuw leerde ik Fred van der Spek kennen als fractievoorzitter van de PSP
(Pacifistisch Socialistische Partij) in de Tweede Kamer. Ook was hij een vaste gast in het VPRO-radioprogramma Een Uur Ischa, dat op dinsdagmiddag werd uitgezonden.
Van der Spek, geboren in Den Haag, groeide op in een sociaal-democratisch milieu en werd scheikundeleraar. In de Tweede Wereldoorlog weigerde hij de loyaliteitsverklaring aan de bezetter te tekenen en dook in 1943 onder. Niettemin meldde hij zich enkele maanden later bij Arbeitseinsatz en werd in Duitsland tewerkgesteld. Gedurende de oorlog was hij voorstander van bombardementen op Duitsland en de atoombommen op Nagasaki en Hiroshima. Later kwam hij daarop terug en noemde het oorlogsmisdaden.
In de Haagse politiek bleek hij meer een voorstander van socialistisch gedachtegoed dan van pacifistische denkbeelden. Zeer kenmerkend was zijn opstelling in de jaren zeventig om geen vergaande samenwerking aan te gaan met PvdA, PPR en D’66. Halverwege de jaren tachtig botste Van der Spek met partijgenoot Andrée van Es om samen te werken met PPR en CPN. Hierna vormde Van der Spek een eenmansfractie met de Partij voor Socialisme en Ontwapening, die al snel ten onder ging aan intern geruzie.
In het parlement was Van der Spek, mede door een brede kennis van zaken, zeer sterk in het debat. Ministers van Buitenlandse Zaken als Luns en Van der Klauw bleken niet tegen hem opgewassen. De PSP-er was fel gekant tegen de Amerikaanse strijd in Zuid-Oost-Azië, het Portugese kolonialisme, de Indonesische bezetting van Oost-Timor en de NAVO, aldus Parlement.com.
Principiële politici als Van der Spek zijn in de huidige Tweede Kamer niet meer te vinden en evenmin van het welbespraakte niveau wat deze bijzondere man in debatten liet zien.
Iemand als bijvoorbeeld Jesse Klaver kan een voorbeeld aan Van der Spek nemen. Het schort dit Tweede Kamerlid van GroenLinks-PvdA aan historische kennis.
In het voorjaar van 2024 bezocht Klaver met andere Tweede Kamerleden Oekraïne en schreef daarover het volgende op zijn Facebookpagina:
Deze dappere, moedige mensen verdienen meer dan mooie woorden. Ze verdienen een échte kans om Rusland te verslaan en om hun levens weer op te pakken. Ze verdienen hun land terug. Daarom zullen we ons ook de komende tijd blijven inzetten voor genoeg geld en wapens, om de strijd tegen Rusland te winnen.
De oorlog winnen van Rusland? Daar zijn Napoleon en Hitler ook niet in geslaagd.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Fred_van_der_Spek
https://www.parlement.com/id/vg09ll94cazn/a_g_fred_van_der_spek