Als het aanstaande kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste en Tweede Kamer is er sprake van een minderheidskabinet. Aangezien Nieuw Sociaal Contract (NSC) over geen enkele zetel beschikt in de Eerste Kamer, is een minderheidskabinet een optie om rekening mee te houden.
Samenwerking van NSC, VVD en BBB in een nieuw kabinet ligt programmatisch en qua politieke verhoudingen voor de hand. Deze drie partijen zullen op 22 november – en dat is een ruime schatting – tussen de 58 en 72 zetels behalen.
Om een meerderheid in de Tweede Kamer te verkrijgen zijn er minimaal 76 zetels vereist. Dus zijn bijvoorbeeld SP, ChristenUnie en wellicht het CDA nodig om dat beoogde kabinet aan een meerderheid in de Tweede Kamer te helpen.
Deze zes partijen-coalitie heeft in de Eerste Kamer, die 75 zetels telt, een nipte meerderheid van 38 zetels: NSC 0 zetels, BBB 16 zetels, VVD 10, CDA 6, SP 3 en ChristenUnie 3.
Een samenwerkingsverband van NSC, VVD en GL-PvdA in een coalitie is een uiterste optie. Deze tot op heden drie grootste partijen in de peilingen verkrijgen vrijwel zeker een meerderheid in de Tweede Kamer, maar niet in de Eerste Kamer, waar GL-PvdA over 14 zetels beschikt.
Er zijn meer coalitievarianten mogelijk, waarin ook de PVV een rol heeft. Maar regeringsverantwoordelijkheid voor de PVV is een riskante manier van politiek bedrijven.
Er kleven zeker ook risico’s aan de samenstelling van een meerderheidscoalitie van vijf of zes partijen. Er is dan sprake van nogal wat inzichten en meningen. Bovendien maakt de onervarenheid van nogal wat nieuwe Tweede Kamerleden in de diverse fracties het er niet gemakkelijker op.
Een cruciale vraag luidt: heeft ons land nog wel behoefte aan een meerderheidskabinet met dichtgetimmerde coalitieakkoorden met als gevolg saaie en voorspelbare discussies?
Een minderheidskabinet, dat in de parlementaire geschiedenis geen gewoonte is, heeft wisselende meerderheden nodig om wetten tot stand te brengen. Dat veroorzaakt een veel dynamischer politiek schouwspel met levendige debatten.
Hopelijk zijn de Nederlandse kiezers in meerderheid voor een minderheidskabinet.
Wiebe Dooper
Geraadpleegde bronnen
https://www.parlement.com/id/vih2hh6ggjx0/minderheidskabinet
https://www.eerstekamer.nl/fracties