In de vroegere tijden leefden boeren in Nederland een eenvoudig leven, waarbij hun eten grotendeels afhankelijk was van wat ze zelf konden verbouwen.
De mogelijkheden waren beperkt, wat betekende dat alles wat ze aten, afkomstig was uit hun eigen land. Dit zorgde ervoor dat de boeren zich aan een strikt dieet hielden, gebaseerd op seizoensgebonden producten en wat beschikbaar was.
Voor het ontbijt bereidde men vaak zuurdesem roggebrood, ook wel ‘mik’ genoemd, en soms tarwebrood. Het bakken van brood was een wekelijkse verplichting, waarbij het deeg in een grote trog met de voeten werd gekneed. Deze traditionele methode zorgde ervoor dat het brood een specifieke textuur kreeg.
De boeren consumeerden hun brood vaak met een saus van uitgebakken spekvet en reuzel, wat een krachtige smaak gaf en hielp om de maag te vullen, ongeacht of het brood vers of oud was.
Tijdens de middagmaaltijd aten de boeren vaak aardappels, vergezeld van p’tazzie, wat zuurkool of Savoie kool betekent. Een andere populaire maaltijd was erwtensoep, vaak aangevuld met een ‘halve streuf’, een boekweitkoek met spek.
Het was een traktatie als er zelfs een varkenspoot in de erwtensoep zwom, afhankelijk van de slachtperiode. Wanneer een varken werd geslacht, werd vrijwel alles gebruikt; van de kop maakte men balkenbrij en het vlees werd gezouten en bewaard voor de zware wintermaanden.
De avondmaaltijd bestond vaak opnieuw uit aardappels, soms aangevuld met sla en een saus van het kooknat van de aardappels. De maaltijd werd meestal geserveerd op een grote tinnen schotel waar het hele gezin samen van at, vergezeld van een grote kom gekarnde melk. Deze melk, vaak afkomstig van de boterfabriek, was een belangrijke bron van voedingsstoffen en werd soms gemengd met boekweitmeel om extra vulling te geven.
Daarnaast hadden de boeren vaak te maken met de gevolgen van een strak budget. Vaders waren soms stroper en vingen hazen, niet voor hun eigen consumptie, maar om te verkopen voor extra inkomen. Deze illegale acties konden leiden tot straf, zoals gevangenisstraf, wat de zware lasten van het boerenleven nog eens extra benadrukte.
Ondanks de uitdagingen, vonden de boeren manieren om hun gezin te voeden met wat de natuur hen bood, en hun dieet werd een weerspiegeling van hun harde levensstijl en veerkracht.
© Sjra Clerkx